Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescil edilen “Mahreç işaretli” lezzetler yazı dizimize bu hafta şehzadeler diyarı Amasya ile devam ediyoruz.
Yemekler ve çorbalar ürün grubunda;
Amasya Ayva Gallesi (2022), Amasya Baklalı Dolması (2021), Amasya Etli Çiçek Bamyası Yemeği (2021), Amasya Keşkeği (2022), Amasya Patlıcan Pehli (2022), Amasya Sıkma Tarhanası (2022), Amasya Toyga Çorbası (2021), Merzifon Keşkeği (2014), Amasya Çatal Çorbası (2025)
Fırıncılık ve pastacılık mamulleri, hamur işleri, tatlılar ürün grubunda;
Amasya Cevizli Baklavası (2022), Amasya Kaypağı/Amasya Piruhisi (2023), Amasya Unutma Beni Tatlısı (2023), Amasya Yanuç (2023), Amasya Yağlısı (2022), Amasya Çöreği (2021), Burmalı Amasya Çöreği (2022)
İşlenmiş ve işlenmemiş meyve ve sebzeler ile mantarlar ürün grubunda: Suluova Soğanı (2022)
*ürünlerin tescil tarihleri ürünlerin isimlerinin yanında belirtilmiştir.
Amasya Toyga Çorbası
Amasya Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği tarafından 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 21.12.2020 tarihinden itibaren korunmak üzere 01.12.2021 tarihinde tescil edilmiştir.
Amasya Toyga Çorbası; süzme yoğurt, nohut, yörede yarma veya dövme denilen kabuksuz buğday, un, yumurta sarısı, tereyağı ve nane kullanılarak üretilen yöresel çorbadır.
Amasya Toyga Çorbasının üretiminde kullanılan süzme yoğurt; keçi, inek veya manda yoğurtlarından elde edilir. Yarma ise; üveyik denilen sert buğdayın kaynatılarak kurutulduktan sonra geleneksel tekniklerle dövülerek kabuğunun ayrılması ile elde edilir.
Özellikle düğünlerde ve özel davetlerde ikram edilen bu lezzet Amasya ilinin yemek kültürü içinde önemli bir yere sahiptir. “Toyga”; kabuğu çıkarılmış ak buğday anlamına gelir ve kökeni, Orta Asya’ya dayanır.
Malzemeler:
Çorbanın malzemeleri:
- 55 g buğday yarması (dövme)
- 200 g süzme yoğurt
- 15 g buğday unu
- 1 yumurtanın sarısı
- 140 g nohut (haşlanmış)
- 2 g tuz
- 1200 ml su
Sosu için:
- 15 g tereyağı
- 3 g kuru nane
Yapılışı:
Süzme yoğurt, un ve yumurtanın sarısı, bir tencereye konur; üzerine 200 ml su ilave edilir, çırpılır ve 1000 ml daha su eklendikten sonra ocağa konur. Yarma da eklenerek kaynayıncaya kadar sürekli karıştırılır. Kaynadıktan sonra ara ara karıştırılıp hem çorbanın kıvamı kontrol edilir hem de yarmaların tencerenin tabanına yapışması ve topaklanması önlenir. Kaynadıktan 10-15 dk sonra haşlanmış nohut ilave edilerek yarmalar yumuşayıncaya kadar kısık ateşte pişirilir. Çorba piştikten sonra küçük bir tavada tereyağı eritilir, nane ve tuz eklenerek karıştırılır. Hazırlanan naneli tereyağı çorbaya eklenip karıştırıldıktan sonra Amasya Toyga Çorbasının servisi yapılır. Çorbanın kıvamı koyu ise her aşamada su ilave edilebilir.
Verilen malzeme miktarları 4 kişiliktir.
Amasya Ayva Gallesi
*Görsel sahibi: Amasya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Yeşilırmak Havzası Kalkınma Birliği tarafından 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 30.09.2021 tarihinden itibaren korunmak üzere 13.12.2022 tarihinde tescil edilmiştir.
Amasya Ayva Gallesi; ayva, koyun boyun eti, nohut, toz beyaz şeker ve su kullanılarak üretilen yemektir. Amasya ilinin mutfak kültüründe önemli bir yere sahip olup özellikle sonbahar aylarına denk gelen bayram gibi özel günlerde ikram edilir. Amasya Ayva Gallesinin geçmişi Osmanlı Dönemine dayanır.
Malzemeler:
- 4 adet büyük boy ayva
- 1/2 kg koyun boyun eti
- 200 g nohut
- 250 g toz beyaz şeker
- 800 ml su
Hazırlanışı:
Nohut ve koyun eti yıkanıp düdüklü tencerede su ile haşlanır. Soğuyunca, koyun eti çıkarılarak kemik ve yağ kısımlarından ayrılır. Et kuşbaşı doğranıp küp veya halkalar halinde doğranmış ayvalar ve şeker birlikte, tenceredeki et suyu ve nohut üzerine ilave edilir. Kaynayıncaya kadar pişirilir ve soğumaya bırakılır. Amasya Ayva Gallesinin servisi, ılık olarak yapılır.
Verilen malzeme miktarları 4 kişiliktir.
Amasya Yağlısı
Yeşilırmak Havzası Kalkınma Birliği tarafından 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 03.06.2021 tarihinden itibaren korunmak üzere 16.06.2022 tarihinde tescil edilmiştir.
Amasya Yağlısı; buğday unu, su, tuz ve kuru maya ile hazırlanan hamurun arasına ayçiçek yağı, ceviz içi ve haşhaş tohumu ile hazırlanan iç harç koyulup sac ocakta pişirilmesiyle elde edilen unlu mamuldür. Mayasız da üretilebilir. Ancak bu durumda hamuruna, maya yerine ayçiçek yağı konur. Amasya Yağlısı, yaklaşık 40 cm çapında, daire şeklinde olup kat kat görünüme sahiptir.
Amasya Yağlısının geçmişi eskiye dayanır. Düğün, sünnet, bayram, cenaze gibi özel günlerde ikram edilir. Amasya ilinin mutfak kültüründe önemli bir yere sahiptir. Bu sebeplerle coğrafi sınır ile ün bağı bulunur.
Malzemeler:
Hamur malzemeleri:
- 1 kg buğday unu
- 30 g tuz
- 30 g kuru maya
- 650 ml su
İç harcı için:
- 150 g ceviz içi
- 150 g haşhaş tohumu
- 200 ml ayçiçek yağı Y
Hazırlanışı:
Buğday unu, kuru maya ve tuz bir kapta karıştırılır. Su yavaş yavaş ilave edilerek ele yapışmayan yumuşak kıvamda hamur elde edilinceye kadar yoğrulur. Hamur 2 bezeye ayrılır. Bezelerin üzeri gıda ile temasa uygun nemli bir bezle kapatılır, 10 dakika dinlendirilir.
Ayrı bir kapta ceviz içi, tekniğine uygun olarak ezilmiş haşhaş tohumu ve ayçiçek yağı, homojen bir karışım elde edilinceye kadar karıştırarak iç harç hazırlanır. Dinlendirilen hamur bezeleri merdane ile açılır üzerlerine 200 ml ayçiçek yağı sürüldükten sonra iç harç, hamurların üzerinde boşluk kalmayacak şekilde yayılır. Daha sonra rulo şeklinde sarılan hamurlara, kendi etrafında çevrilerek gül şekli verilir.
Gül şekli verilen hamur bezeleri, 5 dakika dinlendirildikten sonra merdane ile yaklaşık 40 cm çapında açılır. 15 ml ayçiçek yağı ile yağlanmış sac ocakta 200 °C’de 7 dakika pişirilir. Amasya Yağlısı mayasız üretilecekse, diğer üretim aşamaları aynı kalacak şekilde hamuruna maya yerine 200 ml ayçiçek yağı konur. Gıda ile temasa uygun ambalajlarda satışa sunulan Amasya Yağlısı, derin dondurucuda 1 ay muhafaza edilebilir.
Verilen malzeme miktarları 2-4 adet Amasya Yağlısı hamuru içindir.
Afiyet olsun.
*Görseller ve tarifler https://www.turkpatent.gov.tr/ ye aittir. Tarafımca siz değerli okurlar için derlenmiştir.
